Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Polonya Başbakanı Donald Tusk, 15 Mart 2024 tarihinde Berlin Zirvesi’nde bir araya gelerek Ukrayna’nın Rusya’ya karşı savaşına daha fazla destek sözü vermiştir.[1] Berlin Zirvesi, Avrupalı güçlerin Ukrayna’da NATO ile Rusya arasında topyekün bir savaş başlatma tehdidinde bulunduğu bir dönemde gerçekleşmiştir. Bu zirveden sadece iki hafta önce, 26 Şubat 2024 tarihinde Paris Zirvesi’nde Macron, NATO güçlerinin Rusya’yla savaşmak için Ukrayna’ya kara birlikleri gönderme ihtimalini dışlamadıklarını söylemiştir.[2]
Scholz, Macron ve Tusk, yaptıkları ortak basın toplantısında, Ukrayna için ortak silah alımı, üretimi ve tedariki, Ukrayna’da silah fabrikaları kurma, Ukrayna’ya uzun menzilli toplar gönderme ve Ukrayna’ya daha fazla askeri eğitimci gönderme sözü vermiştir. Konuyla ilgili Macron, şui afdelri kullanmıştır:[3]
“Üçümüz aynı iradeyi paylaşıyoruz. Bir şeyler yapmaya istekliyiz, koordineliyiz ve hazırız… Bugünkü toplantı bizim için birliğimizi pekiştirme fırsatıdır. Ayrıca Weimar Üçgeni (Berlin, Paris ve Varşova arasındaki görüşmelerin resmi adı) bağlamında üçümüzün de aynı fikirde olduğunu söylemek istiyoruz.”
Bu buluşmadan 2 gün öncesi, 13 Mart 2024 tarihinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, devlet televizyonuna verdiği röportajda, nükleer silahların olası kullanımıyla ilgili yine Batı’ya tehditte bulunmuştur. Son günlerde Kremlin, NATO’nun Rus hedeflerine saldırması veya kara birlikleriyle çatışmaya girmesi halinde, nükleer silahların olası kullanımı da dahil olmak üzere büyük bir misillemede bulunmaya hazır olduğu yönünde defalarca tehditte bulunmaktadır. Buna cevap olarak Scholz, Macron ve Tusk’ın Berlin’de bir araya gelerek Rusya’ya karşı birliktelik mesajı vermeleri dikkat çekicidir. Almanya, Fransa ve Polonya başta olmak üzere önde gelen Batılı aktörlerin perde arkasında nükleer güç Rusya’yla doğrudan çatışmaya yol açabilecek geniş kapsamlı planlar yaptıkları ileri sürülmektedir.[4]
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve İngiltere, Ukrayna’nın Rusya’ya karşı verdiği savaşı derinleştirmesini ve bu konuda Kıta Avrupası’nın Kiev’e verdiği desteğini artırmasını arzulamaktadır. Ukrayna’daki savaşı sürdürmek için Avrupa’nın tartıştığı son hususlardan biri de ortak askeri sanayi kompleksinin kurulmasıdır. Fransa, uzun zamandır Avrupa’nın özellikle savunma politikalarında kendi stratejik özerkliğini ilan etmesini savunurken; Almanya, ABD’yle güvenlik bağlarını sürdürme konusunda daha istekli durumdadır.
Almanya, ABD’den sonra Ukrayna’nın en büyük ikinci silah tedarikçisi haline gelirken, Fransa açık ara 14’üncü sırada yer almaktadır.[5] Bu yetersizlikten dolayıdır ki Paris yönetimi, Kiev’e daha fazla savunma desteği için Avrupa’nın birlikte hareket etmesi gerektiğini ileri sürmektedir. Avrupa, yapılması gerekenin farkındadır, ancak somut kararlar alarak harekete geçmekte zorlanmaktadır.
Fransa, Rusya’ya karşı savaşmak için NATO birliklerinin Ukrayna’ya konuşlandırılması seçeneğini gündemde tutmaya devam etmektedir. Macron’un Ukrayna’yla ilgili bu sert çıkışları nedeniyle Rusya, bu kez Fransa’yı hedef almaya başlamıştır. Örneğin Macron, Rusya’nın Kiev veya Odesa’ya yaklaşması halinde Ukrayna’ya asker göndermeye hazır olduğunu yinelemiştir.[6] Fransa, potansiyel olarak Batılı birlikleri Ukrayna’ya göndermeye sıcak bakan ülkelerden oluşan bir ittifak kurmaktadır.[7] Fransa Dışişleri Bakanı Stéphane Séjourné, bu meseleleri görüşmek üzere Litvanya’ya gitmiş ve burada Baltık ve Ukraynalı mevkidaşlarıyla buluşarak yabancı birliklerin mayın temizleme gibi alanlarda Ukrayna’ya yardım edebileceği fikrini desteklemiştir.
Fransa’nın bu çabalarına ek olarak Almanya’nın Ukrayna’ya askeri desteğinde en fazla tartışılan konu Taurus füzelerinin tedariki meselesidir. Bugüne kadar İngiltere, Fransa ve ABD, Rusya’ya karşı koyabilmesi adına Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne güçlü uzun menzilli füzeler sağlamıştır. Ancak Ukrayna Ordusu, daha ziyade Alman yapımı Taurus sistemlerini talep etmektedir.[8] Almanya ise bu füzelerin Ukrayna’daki savaşı derinleştireceğinden endişe ettiği için menzili kısaltmak için yeniden programlamayı istemektedir. Mevcut durumda füzelerin Ukrayna’ya tedarikini reddeden Berlin, Kiev’in Rusya’daki hedefleri vurmak suretiyle gerginliği tırmandırmasından endişe duymaktadır.
Scholz, Ukrayna’ya hassas, uzun menzilli bir mühimmat olan Alman yapımı Taurus seyir füzelerinin tedarik edilmesi yönündeki iç ve dış baskılara aylardır direnmektedir.[9] Giderek kuşatma altına alınan Ukrayna’ya yardım etmek için çaresiz kalan bazı müttefikler, Almanya’nın fikrini değiştirmeye yardımcı olması beklenen bazı planlar hazırlamıştır. İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron, Almanya’nın İngiltere’ye Taurus füzeleri göndermesini ve böylece İngiltere’nin Ukrayna’ya daha fazla Storm Shadow seyir füzesi göndermesini sağlayacak bir plana açık olduğunu ima etmiştir.
Ukrayna’ya silah tedariğinin son aylarda yavaşlaması, başta İngiltere olmak üzere Avrupalı aktörleri harekete geçirmiştir. Polonya, ilk başlarda Fransa’nın tekliflerine mesafeli yaklaşırken, İngiltere’nin devreye girmesiyle birlikte Polonya-Fransa-Almanya ittifakının yeniden canlandığı söylenebilir. Özellikle Polonya ve Almanya’nın Fransa’nın Ukrayna’yla ilgili önerilerini dışlamamaları, aksine birliktelik mesajı vermeleri, Rusya karşısında oluşturulan koalisyonun genişlemesi anlamına gelebilir.
[1] “Leaders of Germany, France, Poland meet to mend rifts over Ukraine war”, AlJazeera, https://www.aljazeera.com/news/2024/3/15/leaders-of-germany-france-poland-meet-to-mend-rifts-over-ukraine-war, (Erişim Tarihi: 16.03.2024).
[2] Aynı yer.
[3] “Germany, France and Poland pledge to escalate war with Russia at Berlin summit”, WSWS, https://www.wsws.org/en/articles/2024/03/16/ippw-m16.html, (Erişim Tarihi: 16.03.2024).
[4] “Ukraine war: Europe split clouds Macron talks with Scholz in Berlin”, BBC, https://www.bbc.com/news/world-europe-68573441, (Erişim Tarihi: 16.03.2024).
[5] “‘Germany and France are drawing two completely different conclusions from the war in Ukraine’”, Lemonde, https://www.lemonde.fr/en/opinion/article/2024/03/10/germany-and-france-are-drawing-two-completely-different-conclusions-from-the-war-in-ukraine_6604289_23.html, (Erişim Tarihi: 21.02.2024).
[6] “Macron Ready to Send Troops to Ukraine if Russia Approaches Kyiv or Odesa”, Kyivpost, https://www.kyivpost.com/post/29194, (Erişim Tarihi: 12.03.2024).
[7] “France finds Baltic allies in its spat with Germany over Ukraine troop deployment”, Politico, https://www.politico.eu/article/france-finds-baltic-allies-in-its-spat-with-germany-over-ukraine-aid-sikorski-nato-macron-troops-war/, (Erişim Tarihi: 12.03.2024).
[8] “Why Germany’s Taurus is Europe’s most-wanted long-range missile”, FT, https://www.ft.com/content/09f2ec36-de20-4ea2-abf2-49f70275c521, (Erişim Tarihi: 12.03.2024).
[9] “Why Germany is reluctant to send Taurus missiles to Ukraine”, Economist, https://www.economist.com/the-economist-explains/2024/03/12/why-germany-is-reluctant-to-send-taurus-missiles-to-ukraine, (Erişim Tarihi: 12.03.2024).
