Amerika Birleşik Devletleri (ABD), sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatına yönelik onay sürecini geçici olarak durdurma kararı almıştır. Bu durumun ABD’nin Avrupa ve Asya’daki müttefikleriyle hâlihazırda izin verilen diğer alıcılara sağladığı tedariki etkilemeyeceği ifade edilmiştir. Bu kararın alınmasında çevreci grupların baskısının etkili olduğu düşünülmektedir.
ABD Enerji Bakanlığı, LNG ihracatına yönelik izinler için temel analizlerini güncelleyene kadar Biden yönetiminin, Serbest Ticaret Anlaşması olmayan ülkelere LNG ihracatına ilişkin bekleyen onayları geçici olarak durdurduğunu açıklamıştır. Açıklamada, kısa vadede müttefiklere LNG tedarik etmeye devam edileceği belirtilmiştir. ABD, LNG ihracatını 10 yılda 2 katına çıkarmayı hedeflemektedir.[1]
Rusya’nın boru hatlarından Avrupa’ya gönderdiği gaz arzını kısıtlaması, 2021 yılının ikinci yarısında Avrupa gaz ve elektrik fiyatlarında dramatik bir artışa yol açmıştır. Ayrıca Şubat 2022 tarihinden bu yana devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı, Avrupa için ciddi zorluklar yaratmıştır. Avrupa, Ukrayna’daki savaşın başlangıcından bu yana 36,5 milyar metreküp LNG yeniden gazlaştırma kapasitesi kurmuştur. 2030 yılına kadar 106 milyar metreküplük ilave yeni veya genişletilmiş LNG ithalat kapasitesi ise planlama aşamasında bulunmaktadır. Bunun da Avrupa’nın LNG ithalat kapasitesini 406 milyar metreküpe çıkarması beklenmektedir.
Daha önce ABD, LNG ihracatının ana varış noktası Asya’yken son iki yılda kargoların üçte ikisi Avrupa’ya ulaşmıştır. ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) verilerine göre, 2022 yılında ABD’nin Avrupa’ya gönderdiği LNG miktarı bir önceki yıla göre yüzde 141 artmıştır. Rusya’dan gelen boru gazının son 40 yılın en düşük seviyesine gerilemesinin ardından Avrupa’nın “ABD-LNG sepetindeki payı” yüzde 64’e kadar yükselmiştir. Uluslararası araştırma kuruluşlarının tahminlerine göre, 2023 yılının en çok LNG ihraç eden küresel oyuncusunun ABD olması beklenmektedir. “Energy Outlook Advisors” tarafından derlenen gemi takip verileri, küresel LNG talebinin 2023 yılında yıllık bazda yüzde 2,8 büyümeyle tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığını göstermektedir.[2]
Kısa vadede alınan bu karar, ABD’nin 2028 LNG hedeflerine etki etmeyeceğini gösterse bile Çin’in artan enerji ithalatıyla paralel bir şekilde büyümesinin önünü açabilir. Yayınlanan verilere baktığımızda, Çin’in iklim kararlarına karşı herhangi bir adım atması beklenmemektedir. “Enerdata 2022” verilerine göre, dünyada 2021 yılında toplam 7,86 milyar ton kömür tüketimi gerçekleşmiş olup Çin, 4,1 milyar ton (%52) tüketimle ilk sırada yer almıştır.[3] Yani enerjide çeşitliliği fosil yakıtlardan yana gerçekleştirmektedir. Bu örneğin verilmesi LNG ihracatına kısıtlama gelmesi kısa vadede ABD’nin LNG liderliğini sarsmasa bile uzun vadede ihracat ülkelerini fosil yakıtlara yönlendirebilir.
Enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi, enerji güvenliğinin ana bileşenlerindendir. Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamında yükümlülüklerin durdurulması, bu ülkelerin alternatif arayışlarında Asya ülkelerine başvurması beklenebilir. Öte taraftan uzmanların yorumları, bu kararın siyasi olduğu ve yeşiller bloğunu memnun etmek için alındığı yönündedir.[4]
ABD’de 17 tane LNG projesi hala onay beklemektedir. 90 milyon ton kapasiteli bu projeler karar sonrasında nihai yatırım kararlarını askıya almak durumunda kalmıştır. Alınan kararın siyasi olduğu beyanının yapılmasının sebepleri arasında, iç piyasanın yatırımlarının da rafa kaldırılmış olması etkili olmuştur. ABD Senatörü Michael Bennet, Başkan Joe Biden’ın yeni LNG ihracat projelerine yönelik onayları durdurma kararına karşı olduğunu ifade etmiştir. Bu konudaki endişelerini dile getiren Bennet, özellikle Ukrayna’da devam eden çatışma ortamında kıtanın Rus gazına alternatif arayışında olmasının, ABD’nin, Avrupa’nın enerji ihtiyaçlarını destekleme kabiliyeti üzerindeki potansiyel olumsuz etkisinin altını çizmiştir.
Biden’ın ocak ayı sonunda yeni LNG ihracat onaylarını durdurma talimatı, iklim hedefleriyle uyumlu olsa da özellikle Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı sırasında Avrupa’ya yardım etme çabalarını zayıflatabileceğine inananlar arasında tartışmalara yol açmıştır.
Yeni LNG tesislerine ilişkin kararların 5 Kasım 2024 seçimleri sonrasına kadar ertelenmesini öngören bu karar, iklim savunucuları tarafından övgüyle karşılanmıştır. Ancak bu karar, Kongre’de eleştirilerden de geri kalmamıştır. Cumhuriyetçilerin liderliğindeki ABD Temsilciler Meclisi, Başkan’ın LNG ihracat onaylarını dondurma yetkisini iptal etmeyi amaçlayan bir yasa tasarısını kabul etmiştir. Tasarı, çoğunlukla parti çizgisinde geçerken Demokratlar tarafından kontrol edilen Senato’da önemli zorluklarla karşılaşması beklenmektedir. Doğal gaz üretimiyle tanınmış Colorado eyaletini temsil eden Senatör Bennet, Fox News Sunday’e verdiği mülakatta Başkan’ın kararını “dar görüşlü” olarak nitelendirmiştir. Eleştirilerine rağmen Bennet, Başkan’ın kararını iptal edecek bir yasaya destek verip vermeyeceğini belirtmemiştir.
Ek olarak ABD’de LNG ihracatının artmasına paralel olarak iç piyasada doğalgaz fiyatlarının arttığı da bilinmektedir. Avrupa pazarı, Ukrayna’daki savaşın başlangıcından bu yana Rus petrol ve gazından uzaklaşmakta ve alternatif olarak giderek artan bir şekilde ABD LNG’sine yönelmektedir. Bennet, Amerikan LNG’sinin Rusya’nın Avrupa’ya tedarikinin yerini almasındaki önemini vurgulamış ve ABD’nin hem temiz enerji hem de fosil yakıtlar alanındaki stratejik gücünden bahsetmiştir. Bir Avrupa Komisyonu yetkilisi, yaptığı açıklamada, Başkan’ın kararının önümüzdeki iki ila üç yıl boyunca ABD’nin Avrupa’ya LNG tedarikini etkilemesinin beklenmediğini söylemiştir. Bu açıklama, yeni ihracat onaylarındaki duraklamaya rağmen, yakın gelecekte Avrupa’nın ABD’den enerji ithalatının planlandığı gibi devam edeceğini göstermektedir.[5]
[1] “ABD Yeni LNG İhracatına Dur Dedi Kaynak: ABD’den LNG İhracatına Çevre Molası”, Enerji Günlüğü, https://www.enerjigunlugu.net/abd-yeni-lng-ihracatina-dur-dedi-57497h.htm, (Erişim Tarihi: 30.01.2024).
[2] “ABD’nin LNG Onaylarını Durdurma Kararının Etkisinin Piyasaya Hemen Yansıması Beklenmiyor”, AA, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/abdnin-lng-onaylarini-durdurma-kararinin-etkisinin-piyasaya-hemen-yansimasi-beklenmiyor/3121724, (Erişim Tarihi: 29.01.2024).
[3] “Kömür”, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, https://t.ly/4C9E1, (Erişim Tarihi: 23.02.2024).
[4] “ABD, LNG İhracatında Onayları Geçici Olarak Durdurdu.”, TRT Haber, https://www.trthaber.com/haber/dunya/abd-lng-ihracatinda-onaylari-gecici-olarak-durdurdu-832352.html, (Erişim Tarihi: 27.01.2024).
[5] “ABD’li Senatör Biden’ın LNG İhracatını Duraklatmasını Eleştirdi.”, Investing, https://tr.investing.com/news/commodities-news/abdli-senator-bidenn-lng-hracatn-duraklatmasn-elestirdi-93CH-2704418, (Erişim Tarihi: 19.02.2024).
