Japonya’nın Okinawa Adası, birçok Amerikan askeri üssüne ev sahipliği yapmaktadır. Öyle ki ada, ülke topraklarının yalnızca yüzde 1’ini oluşturmasına rağmen Japonya’daki tüm Amerikan askeri üslerinin yüzde 70’i burada bulunmaktadır.
Okinawa Adası’ndaki Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Deniz Piyadeleri Hava Üssü Futenma’nın planlı bir şekilde daha az nüfuslu bir bölgeye taşınması gündemdedir. Bu yer değiştirme planı, Okinawa’daki ABD askeri varlığının genel olarak azaltılmasını savunan yerel sakinlerin ve aktivistlerin muhalefetiyle karşılaşmıştır.
Japonya Yüksek Mahkemesi, bölge sakinlerinin ısrarlı muhalefetine ve protestolarına rağmen, bu planın onaylamasına karar vermiştir.[i] Çin’le artan gerilimin ortasında Okinawa’nın stratejik önemi de artmaktadır. Böylesi bir dönemde alınan bu karar, Japonya-ABD askeri ittifakının güçlenmesi anlamına gelmektedir. Ayrıca Japonya, 2024 yılı için savunma bütçesini yükselterek askeri harcamalar için 56 milyar dolar ayrılması teklifini kabul etmiştir.
Ulusal hükümetin belirli bir politika eylemi için yerel yönetimin yetkisini etkin bir şekilde devralmasına izin veren karar, merkezi hükümetin tutumuyla uyumludur.[ii] Askeri üssün taşınması planı, yerel yönetimin onaylamamasından dolayı uzun bir süre durdurulmuştu. Ancak mahkeme “kamu çıkarının korunması” açısından hükümetin kararını uygun görmüştür. Mahkeme kararında, valiliğin başvuruyu onaylamaması durumunda Futenma hava üssünün insan hayatı ve fiziki güvenliğe yönelik oluşturduğu tehlikelerin ortadan kaldırılmasının önemli ölçüde gecikeceği ve dolayısıyla “toplumsal ve kamu çıkarına zarar vereceği” belirtilmiştir.[iii]
İç politika açısından bakıldığında Okinawa halkının askeri üssün taşınmasına karşı olmasının iki ana sebebi bulunmaktadır. Birincisi, yakın tarihte yaşanan olaylardan kaynaklanmaktadır. Okinawa Muharebesi, ABD Deniz Piyadeleri (USMC) ile Japon İmparatorluk Ordusu arasında gerçekleşen İkinci Dünya Savaşı’nın son büyük savaşıydı. İkincisi ise çevresel sebeplerden dolayıdır.[iv] Taşınacak bölgedeki deniz yatağının yumuşak olmasından dolayı yerel yönetim itiraz etmiştir. Sonrasında plan revize edilmiş ve yüksek mahkemeye sunulmuştur.
Öte yandan ABD üslerinin Okinawa’daki varlığını sürdürmesi jeopolitik açıdan önemlidir. Zira bu konuşlanma, ABD’nin bölgesel istikrarı korunma çabalarına katkıda bulunmaktadır ve Asya-Pasifik’teki potansiyel düşmanların caydırılmasında hayati bir rol oynamaktadır. Üsler, Amerikan kuvvetleri için stratejik bir merkez görevi görmektedir. Bölgesel güvenlik sorunlarına hızlı yanıt verilmesini kolaylaştıran bu üs, karmaşık ve gelişen güvenlik dinamiklerine sahip bir bölgede Amerikan askeri varlığını güçlendirmektedir. Okinawa’daki askeri üsler hem ABD hem de Japonya için stratejik öneme sahiptir. Bu üsler, ABD’nin Çin’i çevreleme stratejisinin birer parçası olarak görülmektedir. Genel anlamda bakıldığında ABD, pasifist politikaya sahip Japonya’nın korunmasında etkinliğini adadaki üsler sayesinde sürdürmektedir. Son dönemde Kuzey Kore’nin casus uydu ve nükleer füze denemeleri yapması bölgede gerginliği yükseltmiştir. Buna karşılık ABD-Güney Kore-Japonya üçlü ittifakı, savunma işbirliklerini güçlendirerek ortak tatbikatlar düzenlemektedir.
[i] Mari Yamaguchi, “A Japan Court Orders Okinawa To Approve A Modified Plan To Build Runways For US Marine Corps”, The Associated Press (AP) News, https://apnews.com/article/japan-us-okinawa-military-base-aca333c92758d5d0760631730066356f, (Erişim Tarihi: 24.12.2023).
[ii] “EDITORIAL: Court Ruling in Favor Of New U.S. Base Is A Blow To Local Autonomy”, The Asahi Shimbun, https://www.asahi.com/ajw/articles/15090274, (Erişim Tarihi: 24.12.2023).
[iii] Aynı yer.
[iv] Parth Satam, “80 Years After Fighting Japan, US Marines Relive ‘Bloody Battle Of Okinawa’ To Checkmate China”, The EurAsian Times, https://www.eurasiantimes.com/80-years-after-fighting-japan-us-marines-relive-bloody-battle/, (Erişim Tarihi: 24.12.2023).
